home | vorige| afbakenen > soorten bronnen > zoekingangen > zoekacties > selecteren > verkrijgen > evalueren > citeren | volgende

 Er zijn zeer veel soorten informatiebronnen. Het is belangrijk deze te kunnen herkennen en te leren wat je er wel en niet mee kunt. Geen enkele soort informatie wordt in de wetenschap categorisch uitgesloten als onbruikbaar, maar pas als je goed weet wat je voor materiaal in handen of op het scherm hebt, kun je bepalen wat voor uitspraken je daar zelf in je paper op kunt baseren.

1. Boeken bevatten vaak overzichten en theorie en beschrijven een onderwerp zeer uitgebreid in al zijn facetten. Ze zijn zeer geschikt als eerste ingang in een bepaald onderwerp, maar bevatten niet de laatste actualiteit of kleinste nuance van de wetenschappelijke discussie. Heel vaak komt een paperonderwerp alleen terug in een deel van een boek en vaak is ook niet direct uit de titel van het boek duidelijk dat het relevant is voor je onderwerp. De uitgeverij zorgt hier voor de kwaliteitscontrole, maar niet altijd vanuit een wetenschappelijk standpunt. Let vooral op of er in het boek goede bronvermelding is.
2. Artikelen in wetenschappelijke tijdschriften, in vakbladen of in readers (bundels artikelen die als boek zijn gepubliceerd). Deze artikelen gaan vaak in detail in op één facet of deelvraag van een probleem en zijn vaak een verslag van empirisch onderzoek op basis van veldwerk, metingen, enquetes, interviews of statistieken. Bij tijdschriftartikelen zorgt de redactie voor de kwaliteitscontrole, vaak door artikelen eerst aan vakgenoten voor te leggen voor beoordeling van het wetenschappelijk gehalte (peer reeview).
3. Proefschriften zijn boeken geschreven als bewijs van wetenschappelijke bekwaamheid door mensen die willen promoveren tot doctor. Vooral de overzichten van de literatuur die ze bevatten, zijn vaak erg nuttig. Proefschriften zijn vaak zeer doorwrocht, maar niet makkelijk te lezen. De promotor zorgt hier voor de kwaliteitscontrole.
4. Rapporten zijn vaak actuele 'boeken' van organisaties die geen uitgever zijn, maar bijvoorbeeld een overheid of belangengroep. De informatie is goed bruikbaar voor papers, maar het doel en de belangen van de uitgevende organisatie moet je wel bij de beschouwing betrekken.
5. Websites zijn eigenlijk niet een soort bron maar een manier van verspreiding van informatie. Alle hier genoemde soorten bronnen kun je op websites tegenkomen. Bij websites als aparte informatiebron hebben we het meestal over sites van bedrijven, overheden, belangengroepen e.d. Ze bevatten vaak nuttige informatie, maar deze is wel vaak sterk gekleurd door het doel van de betreffende organisatie. Je kunt de informatie wel gebruiken om te achterhalen wie belanghebben bij een maatschappelijk probleem zijn of om in contact te komen met deskundigen uit de praktijk, maar doorgaans niet om belangrijke uitspraken mee te ondersteunen.
6. Kaarten, klein en groot, topografisch, thematisch, geologisch,  cartogrammen, nationale atlassen: ze brengen snel ruimtelijke informatie over, die anders vele bladzijden tekst zou beslaan. Officiële topografische kaarten en atlassen zijn vaak wel op kleine punten snel verouderd. Voor het achterhalen van ruimtelijke verandering door de tijd zijn kaarten een uitstekend hulpmiddel. Niet-professioneel gemaakte kaarten zijn vaak incompleet of suggereren verspreidingen of verbanden die er niet in die mate zijn.
7. Kranteartikelen, artikelen uit weekbladen en magazines en posts in weblogs zijn zeer toegankelijk en actueel. Ze kunnen worden gebruikt om ideeën op te doen voor onderzoek dat je kunt gaan doen, voor beschrijvingen van kleine actuele gebeurtenissen die je als voorbeeld in een paper kunt noemen en voor het achterhalen van meningen van belanghebbenden of politici, maar niet om belangrijke uitspraken of stellingen in een paper mee te staven. Bij kranten en weekbladen zorgt de redactie voor enige kwaliteitscontrole, bij weblogs is die er geheel niet.
8. Encyclopedieën en vakwoordenboeken geven zakelijke beschrijvingen van fenomenen en begrippen. Doorgaans kun je uitgaan van de juistheid, maar let wel op de publicatiedatum van de informatie. Ook informatie uit de Wikipedia of andere 'open' naslagwerken vereist voorzichtigheid in het gebruik, vooral bij omstreden onderwerpen (klimaatverandering, evolutie of Palestina bijvoorbeeld). Uitgevers van encyclopedieën doen de kwaliteitscontrole. Bij Wikipedia gebeurt controle door gebruikers zelf en soms ook door de beheerders.
9. Statistieken zijn er in allerlei soorten en maten. Officiële statistieken van het CBS, Eurostat en de VN en zijn onderorganisaties kun je in principe gewoon gebruiken, maar ze vereisen bij gebruik wel veel aandacht en nauwgezette behandeling. Ook is het belangrijk precies te achterhalen waarvoor de cijfers staan en welke definities zijn gebruikt.
    
   ~ I think it is good that books still exist, but they do make me sleepy. ~
   (Frank Zappa)